ЕКСКЛУЗИВНО: Новиот договор со Бугарија

МКДенес ексклузивно го објавува новиот нонпејпер, односно неформален завршен текст на новиот Договор помеѓу Македонија и Бугарија.

Бугарското вето за спречување на отворање преговори помеѓу Македонија и Европската унија, за целосен прием во европското семејство, поради официјалните софиски резерви за македонскиот национален и историски идентитет, предизвика овие денови да бидат пуштени во оптек нов „Нонпејпер“.

Објавуваме копија од овој неформален документ, чијашто содржина е позната и на Софија и на официјално Скопје, но се верува дека дури и моќните земји на Европската унија, заинтересирани за решавање на прашањето, не се свесни за овој „Гордиев јазол“ и интеграцијата на Западен Балкан во ЕУ.

Ви го пренесуваме документот во целост:

НЕФОРМАЛЕН ДОГОВОР  помеѓу МАКЕДОНИЈА – БУГАРИЈА

Интеграцијата на Западен Балкан во европските и евроатлантските организации е долгорочно безбедносно прашање со висок приоритет. Од некои отворени прашања, како што е конечното решение за односите меѓу Србија и Косово, ревизија на функционалноста на Дејтонската федерација на БиХ, акутен предизвик што создава политички ќор -сокак во целиот регион е запирањето на процесот на интеграција на Македонија во Европската унија.

Покрај Скопје и Софија, недовербата се пренесува и во Белград и Приштина. Тирана сега се чувствува загрозена поради неформалниот систем на поврзување со Скопје на патот на европската интеграција, додека прашање на време е кога ќе истече трпението на официјална Атина, која се уште е под дејство на политичка анестезија од Договорот од Преспа.

Ова веќе го чувствуваат алтернативните центри на моќ, така што присуството на руските хибридни закани и меката економска моќ на Кина во регионот станува се посилно.

Условно, „западниот“ политички фактор мора да изгради детален заеднички став кој ќе се наметне како решение „земи или остави“ за да се реши гордиевиот јазол чии корени се во историските наративи поврзани со прашањата за Бугарите.

Проблемот лежи во различните аспекти на толкувањето на познатите настани од пред еден век. Митологизирањето на историјата ги става двете земји во позиција на политички ќор -сокак, да се борат за националните интереси од суштински, егзистенцијален карактер.

Двете земји досега ги сметаат компромисните решенија за „лоши“, кои на долг рок претставуваат сериозна закана за нивната национална безбедност. Оттука, одговорноста што ја покажуваат земјите е од исклучително висок степен на политички притисок за постигнување решение.

За да се реши овој дел од „македонското“ прашање, на двете страни сега им е понуден таканаречениот двоен принцип, што ќе им овозможи на двете страни свој аспект на уникатни историски настани.

На Република Бугарија ќе и бидат дадени гаранции за зајакнување на сегашниот концепт на нација – држава, во тој случај ќе се препознае историскиот контекст за бугарското потекло на нејзините граѓани без исклучок. Ова ќе ја ослободи Бугарија од траумата за загрозување на долгорочната стабилност и безбедност преку правата на малцинствата.

Во Република Македонија, пак, контекстот на мултиетничко општество ќе се зајакне преку вклучување на бугарскиот наратив.

Бугарите ќе бидат вклучени во Уставот, како и другите етнички заедници (точно – како дел од бугарскиот народ).

Бугарските здруженија на тој начин ќе добијат посебна заштита и грижа од државата да ги негува, се промовира во наставата за нивниот аспект на историските настани, а тоа ќе ви биде гарантирано со Уставот.

Мнозинството словенски луѓе кои се идентификуваат како Македонци и кои го сметаат историскиот контекст за единственоста на македонскиот народ, ќе ја зачуваат можноста за свој аспект и наратив за оваа заедничка историја.

Ова значи дека ќе има фактичка вистина што претставува емпириско научно дејство, но тоа ќе овозможи двоен аспект за дефинирање на контекстот и националното значење за идентитетите на двата народа.

Овој двоен систем ќе се применува и во образовниот систем, каде што ќе се препорача контекст на историски настани, ќе се вклучи двојното објаснување, со посебни забелешки за бугарскиот наратив, каде што се разликува од државниот наратив за Македонија, или условно – македонски наратив.

Прашањето за јазикот и употребата на краткото име за Северна Македонија треба да се реши според она што беше предложено со предлозите на претстојните претседатели на ЕУ – Германија, Португалија и Словенија – кои неофицијално се сметаа за прифатливи за двете страни.