ТРАГЕДИЈА: Ново вето за Македонија!

Секој ден се повеќе се стеснува патот за Македонија кон ЕУ. Веројатно го пропуштивме последниот воз за полноправно членство. Македонија не смее во ЕУ пред влез на Србија. А тоа значи не може во ЕУ, без решавање на косовското прашање. Конечно е јасно дека Македонија е веќе заложник на Косово. Бугарија ја заврши својата улога во полза на Србија и Русија. Косовското решение ќе биде клучно за иднината на Балканот. Колку Македонија ќе плати за тоа решение, можеме само да прогнозираме.

Пристигна веќе новото вето за Македонија. Изиграна е последната карта на Русија против проширување на ЕУ на Балкан. Руските политики против Македонија на јаве. После пријателска Франција, која требаше да не задржи само една година и жална Бугарија, вечната измеќарка на Русија, сега на сцена настапува првиот играч на Русија, а тоа е Унгарија. Унгарија најави ново вето за Македонија и Албанија.

Унгарскиот премиер Виктор Орбан, кој во четвртокот се состана со српскиот претседател Александар Вучиќ во Белград, им порача на раководителите од Брисел дека мора да бидат свесни дека нема да има пристапување во Европската унија за земјите од Западен Балкан, без централната држава на регионот – Србија. Ваквата порака од Орбан мора да се сфати сериозно со оглед на тоа што Унгарија има право на вето во ЕУ и секако дека ќе го искористи, особено затоа што премиерот се обидува да ја постави својата земја како клучен играч во регионот.

Позицијата на Унгарија во рамките на ЕУ се зајакнува поради нејзината независна политика, предизвикувајќи огромна фрустрација во Западна Европа. Позицијата на Будимпешта делумно се заснова на соработка со членовите на Вишеградската група (V4), која се состои од четири земји од Централна Европа – Унгарија, Полска, Словачка и Чешка. Преку V4, овие земји ја унапредуваат централната европска интеграција, вклучително и во економската и енергетската сфера. Унгарија станува и поактивен регионален играч на Балканот, особено преку нивната соработка со Србија.

Односите меѓу Србија и Унгарија се на највисоко можно ниво денес, без разлика дали се економски, политички или културни. Двете земји имаат голем број регионални проекти што ги поврзуваат, можеби најважен е гасоводот „Турк поток“, кој беше реализиран неодамна. Со тоа што Србија стана енергетски центар за Балканот и Централна Европа, Унгарија стана најсигурен партнер на Србија во регионот.

Од своја страна, Вучиќ му рече на Орбан: „Многумина велат дека го поддржуваат патот на Србија кон ЕУ, но малкумина дејствуваат храбро и отворено, подготвени да трпат критики заради Србија, како што правите вие“.

Тој исто така истакна дека Унгарија некогаш била 13-ти најголем трговски партнер на Србија, но денес е петти. Ова само ќе се зголеми, особено кога ќе заврши изградбата на брзата железничка линија од Белград до Будимпешта. Железничката линија со голема брзина помеѓу Белград и Нови Сад, вториот град на Србија лоциран помеѓу Белград и Унгарија, ќе биде завршен до крајот на годината. Изградбата за делницата помеѓу Нови Сад и Суботица, граничен град на Србија со Унгарија, ќе започне во септември.

И Нови Сад и Суботица се наоѓаат во автономниот регион на Србија во Северна Војводина, кој има значително унгарско малцинство од околу 250.000 луѓе, или 13% од населението во регионот. Соработката што Белград ја има со унгарското малцинство во Војводина придонесува за доверба меѓу Србија и Унгарија, бидејќи малцинствата живеат без прогонства или малтретирања од државата, нешто што Орбан го идентификува.

Најголемото влијание на посетата на Орбан беше неговата изјава: „Ја разбирам Србија и сметам дека треба да биде примена во ЕУ затоа што е централна земја на Западен Балкан, без чиј пристап во ЕУ нема да има прием за другите. Србија е клучна земја “.

ЕУ се обидува брзо да го реализира пристапувањето на Албанија и Северна Македонија во блокот, без никакво разгледување за Србија и покрај тоа што е економски центар на Западен Балкан.

Грција долго време се спротивставуваше на пристапувањето на Северна Македонија поради спорот за името, но со решавањето на тоа прашање по Договорот од Преспа во 2018 година, се чини дека патот е јасен. Сепак, во ноември 2020 година, Бугарија ефективно го блокираше официјалниот почеток на преговорите за пристапување на Северна Македонија во ЕУ, поради прекршувањата на Скопје на Договорот за пријателство од 2017 година, меѓу двете земји, а Софија тврди дека нејзиниот западен сосед користи говор на омраза поддржан од државата и радикални групи против Бугарија.

Бугарија дури го ескалираше распадот на односите со тврдење дека нема македонски јазик, туку јазикот на Северна Македонија е бугарски дијалект, чувство кое минатата недела навидум го сподели португалскиот заменик министер за надворешни работи Ана Пола Закаријас. Таа во својство на претседавач со ЕУ, коментираше дека: „Преговорите меѓу Македонија и Бугарија се тешки, очигледно се однесуваат на јазикот на Македонија, кој претходно беше бугарски“.

За Македонците и Албанците, изјавата на Орбан дека експанзијата на ЕУ кон Западен Балкан е невозможна без Србија ќе биде уште еден удар врз нивните аспирации. Бидејќи Албанија се соочува со отпор од Грција поради прогонства против грчкото национално малцинство во јужна Албанија, а Македонија се соочува со противење од Бугарија, Унгарија додаде уште една димензија на надежите на ЕУ за проширување кон Западен Балкан.

На овој начин, не само што Орбан помага во зајакнувањето на позицијата на Србија во Европа, особено во нејзините односи со Брисел, туку тој исто така ја позиционира Унгарија како водечка држава на Централна Европа што има значително влијание не само во В4, туку и на Балканот. Многу е веројатно дека ова ќе предизвика дополнителни тензии меѓу Будимпешта и Брисел, бидејќи Западна Европа станува сè пофрустрирана што се ограничени од проширување на сопственото влијание, заради релативно мала земја од Централна Европа.