Мистериозен објект во вселената испраќа сигнали на секои 44 минути – „Нешто вакво досега немаме видено“

Астрономите открија зачудувачки небесен објект што емитува силни блесоци на радиобранови и рендгенско зрачење, секој во траење од околу две минути – и тоа во прецизни интервали од 44 минути, пренесува CNN.

Ова откритие би можело да означи постоење на нова класа космички тела, познати како радио-транзиенти со долг период на повторување (Long-Period Transients – LPT). Првиот ваков објект беше идентификуван дури во 2022 година, а досега се забележани помалку од десет.

Најновиот член на оваа мистериозна класа носи ознака ASKAP J1832–0911 и се наоѓа на околу 15.000 светлосни години од Земјата, длабоко во рамките на нашата галаксија.

„Сѐ уште не знаеме точно што се овие објекти, ниту како создаваат толку необични сигнали,“ изјави д-р Енди Ванг, доцент на Институтот за радиоастрономија во Австралија и водечки автор на студијата објавена во списанието Nature.

Силно рендгенско зрачење укажува на екстремни извори на енергија

Објектот ASKAP J1832–0911 бил прво детектиран со австралискиот радио-телескоп ASKAP, а дополнително е забележан и случајно од страна на рендгенски телескоп Chandra на НАСА – што уште повеќе ја зголемува мистеријата околу неговата природа.

„Ако навистина овие објекти емитуваат рендгенско зрачење, тоа значи дека се многу поенергетски отколку што досега сме мислеле,“ објаснува Ванг.

Рендгенското зрачење вообичаено произлегува од исклучително жешки и турбулентни области во вселената, што сугерира дека тука станува збор за драматичен и недоволно познат процес.

„Ова е поинакво од сѐ што досега сме виделе,“ додава Ванг.

Постоењето на ваков објект можеби открива врв на астрофизичкиот леден брег

За разлика од познатите пулсари, кои испраќаат импулси во траење од милисекунди до неколку секунди, ASKAP J1832–0911 пулсира прецизно на секои 44 минути – и тоа во двата спектра: радио и рендгенски.

Објектот првпат бил забележан во декември 2023 година, а во февруари 2024 година емитирал особено силни импулси што ги регистрирале астрономи ширум светот. Според Ванг, досега се познати помалку од 30 објекти во универзумот што емитуваат радијација со толкава јачина.

Клучна улога во ова откритие одиграл инструментот CRACO, специјално дизајниран за детектирање на ретки и краткотрајни радио-сигнали. Благодарение на него, научниците утврдиле дека сигналите навистина се повторуваат со зачудувачка регуларност.

„Тоа е како да ја пребарувате цела плажа секоја минута во потрага по паричка од пет центи,“ илустрира д-р Кит Банистер од австралиската научна агенција CSIRO.

Нови насоки во разбирањето на универзумот

Иако некои научници шпекулираат дека ASKAP J1832–0911 би можел да биде магнетар или бело џуџе во бинарен систем, ниедна теорија не ја објаснува целосно силата и ритмичноста на зрачењето.

„Постојните модели не се доволни за да го објаснат ова што го набљудуваме. Можно е да станува збор за сосема нова физика,“ наведува Ванг.

Во претходни студии, слични сигнали биле поврзувани со системи во кои бело џуџе орбитира околу црвено џуџе, но кај овој објект не се детектирани соодветни инфрацрвени или видливи сигнали – што ја отежнува неговата класификација.

„Природата на овој извор е некаде меѓу најекстремните магнетари и белите џуџиња,“ истакнува астрофизичарот Чарли Килпатрик.

Идните набљудувања, особено во рендгенскиот опсег, би можеле да помогнат во одредување на температурата, големината и изворот на зрачење на овој објект.

„Откривањето на ваков објект сугерира дека можеби постои цела популација на слични, досега непознати небесни тела,“ вели астрофизичарката д-р Нанда Реа.

„Привременото рендгенско зрачење ни отвора сосема нови врати во разбирањето на нивната мистериозна природа.“

Објектот ASKAP J1832–0911 можеби е само првиот гласник од една поширока, досега недокументирана класа небесни тела кои пулсираат ритмично – тивко, но постојано – од длабочините на космосот.