Монитор на малцинствата при Федералната унија на европски националности: Помеѓу законот и реалноста – Борбата на Македонското малцинство во Албанија
Најновиот придонес во Монитор на малцинствата се фокусира на состојбата на Македонското национално малцинство во Албанија и долгогодишните напори на ФУЕН за обезбедување заштита на нивните права. Статијата се потпира на шест резолуции на ФУЕН поднесени помеѓу 2016 и 2024 година од страна на членката на ФУЕН, Македонско друштво “Илинден“-Тирана, истакнувајќи ги постојаните празнини помеѓу законските гаранции и реалното спроведување на малцинските права.
Иако Албанија формално го призна македонското малцинство според Законот за заштита на националните малцинства од 2017 година, заедницата продолжува да се соочува со дискриминација и слабо спроведување на постојното законодавство. Признавањето останува во голема мера ограничено на регионот Мала Преспа/Пустец, при што Македонците во Голо Брдо и Гора доживуваат значително помала заштита во употребата на јазикот, образованието и политичкото учество. Овие недоследности одразуваат поширока поделба помеѓу законот и практиката во пристапот на Албанија кон малцинските права.
Статијата, исто така, ја истражува историската и политичката позадина на Македонското малцинство, следејќи како административните реформи и ограничената застапеност ја продлабочиле маргинализацијата. И покрај обврските на Албанија според Рамковната конвенција на Советот на Европа за заштита на националните малцинства и други меѓународни инструменти, телата за мониторинг продолжуваат да забележуваат бавен напредок и нееднаква имплементација на правата низ регионите.
ФУЕН ја повикува албанската влада целосно да го спроведе Законот за малцинства и да ги усвои недостапните секундарни закони неопходни за негово спроведување. Исто така, ги повикува националните власти да ги зајакнат институционалните механизми одговорни за заштита на малцинствата и да обезбедат фер пристап до образование, култура и политичко учество за сите македонци низ цела Албанија.
Со овој текст, Minority Monitor уште еднаш го истакнува јазот помеѓу законското признавање и живеената реалност и ја потврдува мисијата на ФУЕН да обезбеди еднакви права и вистинска инклузија за националните и јазичните малцинства во Европа.